Uzun bir pandemi dönemininin ardından 2022, başından sonuna dek herhangi bir pandemi önlemine maruz kalmadan geçirdiğimiz ilk yıl oldu. Gelgelelim yasaklar ve fahiş vergiler bu sene de yasal bir tüketim ürününü tüketme özgürlüğünü tatbik etmek isteyen biz vatandaşların yakasını bırakmadı. Ölçüsüz ve gerekçesiz yasaklar, insanlık tarihi boyunca yalnızca karaborsa ve yasadaşı faaliyetleri doğurmuştur. Bugün konu alkol politikaları olduğunda yalnız Türkiye değil, en az Türkiye kadar, zaman zamansa daha katı politikalar uygulayan tüm ülkeler bu istenmeyen sonuçlardan muzdarip hâldedir. Türkiye’nin içinde bulunduğu bu arada kalmışlık, alkollü içkilerin pratikte yasal, ancak fiilen ulaşması oldukça güç bir pozisyona oturamsına sebep olmaktadır. Hâl böyle olunca, Türkiye’nin uygulamakta olduğu alkol politikaları Türkiye’de bireysel ve toplumsal sağlığa, aynı zamanda hak ve özgürlüklere oldukça zarar vermektedir. Tüm bu düşüncelerle, Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu olarak günbegün Türkiye’nin kaçak içki verilerini izliyor, bulduğumuz neticeleri ise kamuoyuna paylaşıyor. Böylelikle ölçüsüz kamu politikalarının yaratmış olduğu sosyal ve sağlıksal zayiatı net bir sebep sonuç ilişkisi içerisinde ortaya koyabiliyoruz. Lafı fazla uzatmadan, işte karşınızda 2022 Türkiye Kaçak İçki Verileri!
2022 Kaç Kişi Sahte İçkiden Hayatını Kaybetti?
2022 yılında Türkiye’de toplam 38 kişi sahte içkiye bağlı zehirlenme nedeniyle hayatını kaybetmiş, 78 kişi ise hasteneye kaldırılmıştır.
Başka bir ifadeyle 2022 yılında Türkiye’de neredeyse her 9-10 günde bir vatandaş, marketten satın almaya gücü yetmediği içkiyi kaçak yollarla temin etmeye çalışmış, bu nedenle canından olmuştur.
Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu olarak üzerinde sıkça durduğumuz üzere, sahte içki önlenebilir bir toplumsal felakettir. Vatandaşı zehir tacirlerinin elinden kurtarmak için yapılması gereken şey, yasal ve bandrollü alkollü içkilere olan erişimi rahatlatmaktır. Bunun da yolu ağır vergi külfetini indirmekten geçmektedir.
2022 Toplam Kaç Litre Kaçak / Sahte İçki Ele Geçirildi?
2022 senesinde yapılan operasyonlarda toplam 1,837,198 LT kaçak/sahte içki ele geçirilmiştir. Ele geçirilemeyen ürünleri orantı yoluyla hesapladığımızda bu rakam oldukça geniş bir piyasa hacmine işaret etmektedir. Bu da demek oluyor ki Türkiye’de alkollü içkilerin maruz kaldığı sosyal ve ekonomik kısıtlamalar öyle bir boyuta ulaşmıştır ki normalde istisna olması gereken kaçak / sahte içki karaborsası vatandaş nezdinde geçerli bir alternatif hâline gelmiştir. Kaçak / sahte içki karaborsasını vatandaş nezdinde geçerli bir alternatif olmaktan çıkarmanın yolu yasal ve bandrollü içkiye olan erişimin rahatlatılmasıdır.
2022 Kaçak İçki Operasyonlarında Kaçak İçki Dışında En Çok Hangi Ürün Ele Geçirildi?
2022 senesinde Türkiye’de kaçak / sahte içki üreticilerine ve satıcılarına yönelik yapılan operasyonlarda en çok ele geçirilen ikinci ürün uyuşturucu maddedir. Bu durum bize iki şey anlatmaktadır;
Birincisi; iktidarın katı alkol politikaları neticesinde alkol o kadar kriminalize olmuştur ki yapılan operasyonlarda yıllardır yasadışı durumda olan uyuşturu maddelerle aynı kefeye girmiştir.
İkincisi ve daha önemlisi; yasal ve bandrollü alkollü içkilere olan erişimin zorlaşması durumunun vatandaşı sevk ettiği tek alternatif kaçak içki değil, aynı zamanda uyuşturucu madde olduğunu göstermektedir. Başka bir ifadeyle, yasal ve bandrollü içkilere olan erişimin güçlüğü vatandaşı ucuz alternatiflere yönlendirmektedir. Bu ucuz alternatifler ise yasal ve bandrollü içkilerden çok daha zararlı, bağımlı edici ve ölümcüldür. Devletin alkol politikaları, daha az zararlı bir alternatife ağır bir erişim külfeti yüklemekte, böylece vatandaşı ucuz ve daha zararlı bir seçeneğe mahkum etmektedir. Türkiye’deki alkol politikalarının en göz ardı edilen, fakat etkileri en acı tarafı budur.
Vergide Üçüncü, Tüketimde Sonuncu
Türkiye’de konu alkol politikaları olduğu zaman topu Avrupa’ya atıp, uygulamaların Avrupa uygulamalarıyla paralel olduğunu işaret etmek çok sıklıkla başvurulan, kaçak bir yöntemdir. Türkiye’nin kimi uygulamaları ve düzenlemeleri Avrupa ile benzeşse de ortada fahiş bir farklılık vardır: Tüketim oranları. Türkiye’nin tüketim rakamları ile Avrupa’nın tüketim rakamları arasındaki orantısızlık, Türkiye’nin alkol politikalarının ne kadar ölçüsüz olduğunun sarih bir işaretidir. Alkol politikalarındaki ölçüsüzlük, hasta olmayan birisinin ilaç kullanması gibidir. Eğer bir hastalığınız varsa, ilaç sizi iyileştirebilir. Ancak bir hastalığınız yoksa ve siz yine de ilaç kullanıyorsanız, bu sizi daha da hasta eder. Türkiye, Avrupa ülkelerine kıyasla bir alkolizm sorunu olmayan, ancak uygulamada sanki akut bir sorun varmışçasına katı ve amansız düzenlemeler yürürlüğe koyan bir ülkedir. Yani hastalığı olmadığı hâlde ilaç almaktadır. Metafor gereği, bu Türkiye’yi daha kötü bir konuma sürüklemektedir. Bu kötü neticeler, işte karşımızdaki 2022 Türkiye Kaçak İçki Verilerinde gözlenmektedir. Bu tablo, çok açık bir neden sonuç ilişkisinin objektif bir ürünüdür.
Böylelikle ortaya karar alıcılar için somut bir yol gösterici çıkmaktadır. Senelerdir katı, ölçüsüz ve bir o kadar da gerekçesiz surette düzenlenen Türkiye’deki alkol politikaları, gerek toplumsal, gerek ekonomik gerekse tıbbî birçok açıdan dayanılmaz derecede korkunç neticeler ortaya çıkarmaktadır.
Karar alıcılara çağrımız, bu tabloyu ciddiye almaları, daha fazla insanın günlük yasal bir pratiğini tatbik etmek istedi diye hayatını kaybetmesinin önüne geçmeleri, yasal bir tüketim ürününün kriminal bir faaliyete kaymasına engel olmalarıdır. Böylelikle hem hak ve özgürlükler bakımından isabetli adımlar atılmış, hem de toplum sağlığı, kamu maliyesi ve piyasalar bakımından da umut verici gelişmeler yaşanmış olacaktır.
2023 senesinden beklentimiz, hiç şüphesiz, üzerinde durduğumuz tüm bu sorunların aşıldığı bir Türkiye ile karşılaşmaktır.
