Avrupa Birliği’ne üye devletler, tarihsel olarak yasaklar ve kısıtlamalar istenenin aksi yönde etki göstermiş olsa da, alkol kullanımını regüle etmek ve tüketici tercihini kısıtlamakla meşguller.
Yakın tarihte her ikisi de alkol tüketiminin yüksek olduğu ülkelerde yaşanan iki katı alkol düzenlemesi örneği var. Sonuç olarak yasa koyucular, tüketici sayısını düşürmek için kısıtlamaların gerekli olduğuna inanıyor.
Litvanya bu yola 2017’de parlamentonun bu hükmü yasaya koymasıyla girdi: Alkol satın almanın yasal yaşı 20’ye yükseltilirken alkol satma yetkisi olan dükkanların çalışma saatleri kısaltıldı. Restoranlarda, maksimum alkol içeriği maksimize edildi. Bununla beraber, spor etkinliklerinde veya plajlarda alkol satışı da kısıtlandı.
Son birkaç senede, tedbirler tüketiciler arasında rağbet görmemeye başladı. Buna rağmen, yasanın yürürlükten kaldırılması için ciddi bir siyasi hareket henüz yaşanmamıştır. Benzer yasaklarda (bir yüzyıl önceki ABD’deki yasakları düşünün) alışıldığı gibi, insanlar sistemdeki açıkları bulmak için yollar aradı; kendisinden yaşça büyük arkadaşlarından alkol almasını isteyen gençler, satış saatinden sonra başka ülkelerden alkol alabilmek için sınırları geçen insanlar ya da evlerde yasadışı alkol satışı, insanların bulduğu yaratıcı yolların yalnızca birkaç örneği.
Kıtanın öteki ucunda, İrlanda alkol satışlarını kısıtlama konusunda faal durumda. Son zamanlarda, alkol ürünlerini tüketildiğinde ortaya çıkması muhtemel sağlık riskleri ile etiketleme planı öne sürüldü. Bu karar, İtalya, Fransa veya Portekiz’in en iyi şaraplarının bazılarından mahrum kalacak İrlandalı tüketiciler için son derece dezavantajlı, çünkü onlar için İrlanda kadar küçük bir pazar için şişelerini tekrar etiketlendirmeleri karlı olmayacak. Bu karardan ötürü hem satıcılar kaybedecek hem de alıcılar.
Consumer Choice Center olarak biz, gerekçesiz, ancak tüketicileri negatif seçimler yapma doğrultusunda etkileyen kaygılandırıcı her türlü tedbiri kınıyoruz. Bilinçli tüketicilere, aşırı tüketim yapıyorlarmış gibi davranmak mantıklı bir karadan başka her şey olduğundan, temelsiz nedenlerle ortaya çıkan popülist yasalara sürü psikolojisi ile atlayan siyasetçileri görmek bizi kaygılandırıyor.
Tüketicilerin, hayatlarını düzenlemekle takıntılı olan kanun koyuculara mesajı, kendi kararlarını vermek istediklerinde bir çocuk muamelesi görmektense bir yetişkin olarak muamele görmektir. Eğer aşırı içki tüketimi bu ülkelerin herhangi birinde endişe konusuysa tüm tüketicilere alkolik muamelesi yapan sert bir yaklaşım yerine, hedeflenen doğrultuda aşırı tüketim ile mücadele eden insanlara odaklanılan şekilde yasama işlemi yapılmalıdır.
Zoltán Kész, Consumer Choice Center
çeviri: Ercan Gürcan
